“`html
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 13-24 Haziran 2025 tarihlerinde yaşanan “12 Gün Savaşı” sonrasında, Milli Savunmadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı aracılığıyla 25 Haziran’da kamuoyuna sunulan “25 Maddelik Yol Haritası” ile birlikte, MİT Millî İstihbarat Akademisi’nin (MİA) 1 Ağustos’ta yayımladığı “12 Gün Savaşı ve Türkiye İçin Dersler” başlıklı rapor arasındaki ilişkileri inceleyen bir analiz oluşturdu.
Bu analizde, her iki çalışmanın ortak temalarıyla ilgili bazı değerlendirmeler yapıldı:
Modern savaşın karmaşık doğası: Her iki rapor, 13-24 Haziran 2025 tarihlerindeki İran-İsrail çatışmasının, hava savunma sistemleri, siber savaş, elektronik savaş, insansız sistemler ve algı yönetimi alanında yeni nesil tehditler doğurduğunu vurguluyor.
CHP’nin önerdiği yol haritasında, dinamik komuta kontrol sistemleri, siber yetenekler ve yapay zeka destekli karar alma süreçlerine dair öneriler yer alırken, MİA raporunda da dijital güvenlik, elektronik harp ve insansız sistemlerin önemine dikkat çekilmektedir.
Hava üstünlüğü: MİA raporu, İsrail’in modern hava kuvvetleri ve entegre hava savunma sistemleri sayesinde İran’a karşı elde ettiği üstünlüğü, hava gücünün stratejik önemini ortaya koyarak detaylandırmaktadır.
CHP’nin yol haritası ‘Güçlü Hava Kuvveti’ konseptini benimseyerek, erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları, sinyal istihbaratı ve elektronik harp gibi unsurlarla desteklenen bir muharip hava gücü geliştirmeyi önermektedir.
Hava savunması ve teknolojik üstünlük: MİA raporu, İran’ın hipersonik füze yeteneklerinin hava savunma sistemleri açısından sınırlı olduğunu analiz ederek, Türkiye’ye alçak irtifa savunma sistemlerine yatırım önerisinde bulunmaktadır.
CHP’nin yol haritası ise, Hisar ve Siper gibi yerli sistemlerle entegre hava savunma stratejileri geliştirerek dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
Elektronik ve siber savaş: Her iki belge de, modern savaşın elektronik ve siber savaş yeteneklerinin öneminin altını çizerken, bu alanda güçlü bir altyapı kurulması gerektiğini önermektedir.
MİA, İsrail’in İran’ın komuta kontrol sistemlerine yönelik siber saldırılar ve elektronik savaşı (EH) örnek gösterirken, CHP’nin yol haritası, siber savunma ve saldırı kabiliyetlerinin geliştirilmesini, elektronik savaş ve sinyal istihbaratı için sağlam bir altyapının oluşturulmasını önerir.
Dijital manipülasyon operasyonları: Her iki rapor, siber tehditlerle başa çıkmak üzere yerli yazılım kullanımı, kritik altyapıların güvenliğinin sağlanması ve algı yönetimi için psikolojik harekât birimlerinin kurulması önerisinde bulunmaktadır.
MİA, İran’daki WhatsApp engellemeleri örneği üzerinden iletişim ağlarındaki manipülasyonlara karşı barış zamanında önlemlerin alınmasının gerekliliğini belirtirken, CHP, bu konuda yine barış döneminde hazırlık yapılmasını vurgulamaktadır.
Sivil savunma ve kritik altyapı: MİA raporu, İran’daki sığınak ve erken uyarı sistemi eksikliklerini ele alarak Türkiye’ye sivil savunma altyapısının oluşturulması çağrısında bulunmaktadır.
Benzer şekilde, CHP’nin yol haritası da kritik tesislerin ve kişilerin korunması ile yerel güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesine yönelik öneriler sunmaktadır.
Milli güç ve iş birliği: Her iki analiz, savunma sanayinin güçlendirilmesi, yerli sistemlerin geliştirilmesi ve kamu-özel sektör iş birliğinin artırılması çağrısında bulunmaktadır.
CHP’nin ‘Kabiliyetlerin Sinerji Sağlaması’ maddesi, çok boyutlu harekât stratejileri için Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarının TSK ile entegre edilmesini öngörmekte ve tüm milli güç unsurlarının koordineli bir şekilde kullanılmasının önemini vurgulamaktadır.
İstihbarat ve karşı istihbarat: Her iki belge, çok yönlü istihbarat kapasitesinin geliştirilmesi ve sabotaj ile sızmalara karşı önlemler alınması gerektiğini belirtmektedir.
MİA, İsrail’in İran içerisindeki istihbarat ağlarının stratejik hedefleri etkisiz hale getirmedeki başarısını örnek gösterirken, CHP yol haritası ise insan, elektronik, sinyal, görüntü ve açık kaynak istihbaratını birleştirme ve bir karşı istihbarat birimi oluşturma önerisinde bulunmaktadır.
Analizde, raporların farklı ancak tamamlayıcı yönleri konusunda da şu ifadeler yer almaktadır:
Kapsam ve detay seviyesi: MİA raporu, 12 Gün Savaşı’nın spesifik analizine odaklanırken, CHP’nin yol haritası, Türkiye’nin savunma yapısını köklü bir biçimde yeniden şekillendirmeyi amaçlayan geniş kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır.
CHP’nin “Etkin Seferberlik Sistemi” ve “Askeri Sağlık Sistemi” gibi birçok maddesi, MİA raporunda doğrudan ele alınmayan ancak tamamlayıcı nitelikte önerilere de sahiptir.
Personel ve toplumsal boyut: CHP yol haritası, personelin moral ve motivasyonu, çağdaş eğitim metotları ve ‘Muhariplik ruhu’ gibi insana yönelik unsurları ön plana çıkarırken, MİA raporu bu unsurlara daha az değinmekte ve teknolojiye daha fazla odaklanmaktadır. CHP’nin “Milli Güç Unsurlarının Etkin Kullanımı” maddesi, MİA’nın “Toplumsal Uzlaşı” önerisini politik, ekonomik ve demografik yönlerle genişletmektedir.
Uzay ve yenilikçi teknolojiler: CHP yol haritası, uzay gözlem sistemleri ve yapay zeka destekli karar alma mekanizmaları gibi yenilikçi yaklaşımlara özel önem vererek, MİA raporuna göre daha ileri bir bakış açısı sergilemektedir. MİA raporu uzay konusuna girmemekte, CHP bu alanı modern askeri operasyonların vazgeçilmez bir bileşeni olarak tanımlamaktadır.
Sınır güvenliği: CHP’nin ‘Çok Katmanlı Sınır Güvenliği’ maddesi, MİA’nın sınır güvenliği uyarılarını daha somut hale getirirken, CHP insansız hava araçları ve sensör sistemleriyle entegre bir sınır koruma modeli önermektedir. MİA bu konuya daha genel bir yaklaşım sergilemektedir.
“`
