YTÜ Teknopark bünyesinde 2019 yılında faaliyete başlayan HydroBorPEM şirketinin kurucu ortağı Erhan Demircioğlu ve 15 kişilik ekibi, yerli ‘hidrojen deney kiti’ tasarladı. İki farklı yapıda hazırlanan bu deney kitlerinden toplamda 60 adet üretildi. Sudaki oksijen ve hidrojeni ayrıştırarak elektrik üreten ve geleceğin hidrojenli araç teknolojileri için çalışmalarını sürdüren şirket, geçtiğimiz yıl bu alanda yaptıkları çalışmayla TEKNOFEST’te en iyi girişim ödülünü kazanmıştı. Türkiye’de yerli hidrojen teknolojilerini üretmek amacıyla çalışmalar yürüten şirketin kurucu ortağı Demircioğlu, “enerji kaynağı olarak hidrojen kullanımı konusunda Türkiye’de fazla girişimin olmaması nedeniyle erken yaşta hidrojen eğitimi verilmesi gerektiğini düşündük” dedi. Demircioğlu, hazırladıkları kitleri şöyle anlattı:
EN TEMELDEN BAŞLAMAK İSTEDİK
“Ülkemizde hidrojenin öneminin tam anlamıyla anlaşılamadığını fark ettik. Oysa dünyada bu alanda belli bir ekosistem var. Biz işe en temelden başlayalım istedik. Bu sebeple hidrojeni daha genç yaşlara öğretmeye karar verdik. Bu alanda uzun yıllardır çalışma yaptığım için bana ‘hidrojen adam’ diyorlar. Ben de geleceğin ‘hidrojen insanları’ yetişsin diye yerli ürünlerle hidrojen deney kitleri üretmeye karar verdim. Bunu yaparken ilerde hidrojen teknolojisini geliştirmek isteyenlerin artmasına katkı sunabileceğimi düşündüm. Hidrojen deney kitleri genellikle yurt dışından temin ediliyor. Bu sebeple erişimi zor bir ürün. Özellikle öğrenciler bu deney kitlerine çok daha kolay ulaşmalı ve eğitimlerini bu yönde sürdürebilmeliler. Buradan yola çıkarak ‘Hidrojen nesiller’ yetişsin istedik ve işe koyulduk. Deney kitlerini üretmeye başladık ama sadece bununla kalmayıp aynı zamanda hidrojen çalışmalarıyla ilgili atölyeler ve workshoplar da düzenlemeyi planlıyoruz.
EĞİTİM MATERYALLERİ HAZIRLANDI
Ürünümüzü hem okul içi hem de okul dışı kullanım için tasarladık. Yani liselerin laboratuvarlarında yer alabileceği gibi bu alanda çalışmak isteyenler bireysel olarak da kullanabilir. Kitin, eğitim materyallerini de hazırladık. Her kitin kendi kitapçığı var. Hidrojen nedir, deney nasıl yapılır, amacı nedir gibi bilgileri içeren kitapçığımız kitin içinde verilecek. Bu sayede hidrojene ait Türkçe bir kaynak sağlamış olduk. Yurt dışından bu kitler getirildiğinde maliyeti 20 bin liranın üstünde oluyor. Bizim ürettiğimiz ürünü ise bunun yarı fiyatına satışa sunulabileceğiz.”
ÖNCÜ OLMAK İSTİYORUZ
İki farklı hidrojen deney kiti var. Onlardan biri olan elektrolizör yakıt hücresi eğitim kitinde saf sudan elektrolizör ile hidrojen üretiliyor diğerindeyse saf su yerine sodyum borhidrür ve sitrik asit kullanılarak hidrojen üretiliyor. Üretilen hidrojenle her iki kitte de elektrik enerjisi elde ediliyor. Böylece çocukların hem saf su ile hem de sodyum borhidrür ile hidrojenden elektrik üretmeyi deneyimleyebileceğine dikkat çeken Demircioğlu, şöyle devam etti:
“Öğrenciler bu çalışmayla hidrojenin temel yapısını öğrenebilecek. Sodyum borhidrür ile yapılan deneyin dünyada örneği yok. Biz istiyoruz ki her çocuk geleceğin teknolojisiyle tanışsın hatta evinde kendi hidrojenini üretsin. Ayrıca çocuklar bu deney kitini geliştirsin de istiyoruz. Yani kitteki pervane yerine ampul eklesin veya ürettiği elektrikle telefonunu şarj edecek bir noktaya gelsin. Böyle bir durumla karşılaşmak bizi gerçekten gururlandırır. Bu sebeple hidrojen eğitiminde öncü olmak istiyoruz.”
HİDROJEN DENEY KİTİ İÇERİĞİ
Kit, kendi kutusunda geliyor. İçinde deney tüpleri, pil yuvası, saf su, sodyum borhidrür, sitrik asit ve bir de koruma gözlüğü bulunuyor. Her kitin nasıl kurulacağı ile ilgili bir yönergesi var. Kitapçıkta ise hidrojene ait denklemler, literatürde hidrojene ait yer alan temel bilgiler, deneyin nasıl yapılacağı ve amacı gibi bilgiler yer alıyor.
ÜLKEMİZDE KULLANIMI ARTMAYA BAŞLADI
Hidrojenin dünyada şu an en çok ağır vasıtalarda kullanıldığını söyleyen Demircioğlu, hidrojen teknolojisinin geleceğini şöyle anlattı: “Türkiye’de bir firma ilk hidrojenli otobüsü üretti. Yani hidrojenin otomotiv açısından ülkemizde de kullanımı artmaya başladı. Geleceğin enerji depolama sistemi olarak hidrojen, önemli bir noktada konumlanıyor. Hidrojene hakim olan ülkelerin enerjide dışa bağımlılığı da azalıyor. Hidrojen teknolojisine bugünden sahip olan ülkeler ilerde stratejik açıdan iyi bir konuma gelecek. Türkiye geçtiğimiz yıllarda hidrojen yol haritasını yayınlayarak ilk defa hidrojeni bir devlet politikası haline getirdi. O yol haritasında ise 2035 yılına ait hedeflerde ilk yerli elektrolizörü üretmek vardı. Ancak biz bunu 2023 yılında başardık.
2035’TE HAYATIMIZIN PARÇASI OLACAK
Hidrojen, elektrik üretimi için kullanıldığında çevreye sadece su buharı verdiği için çevreyi koruyor. Yani iklimle barışık bir enerji kaynağı. Dünyanın yol haritasına baktığımızda otomotiv sektöründe yakında hem elektrikli hem hidrojenle çalışan modellerle karşılaşacağız. Ardından sadece hidrojenli araç teknolojilerini göreceğiz. Biz de hidrojenli araç teknolojileri için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. En geç 2035’te hidrojen hayatımızın bir parçası olacak. Hedefimiz Türkiye’nin hidrojen alanında dünyada lider ülkelerden biri olmasını sağlamak.”
