Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden arkeolog Tom Brughmans liderliğindeki araştırma ekibi, bu bulguların Roma yollarının yalnızca yüzde 3’ünün kesin konumunun bilindiğini gösterdiğini söylüyor. Brughmans, “Bu büyük bir sürprizdi. Roma yolları arkeolojinin en gizemli konularından biri. Her yerde olduklarını biliyoruz ama konumlarının sadece yüzde 3’ünden eminiz” dedi.
Antik Roma İmparatorluğu, en geniş döneminde 5 milyon kilometrekarelik bir alana hükmetmişti. Edebiyatı, sanatı, mimarisi ve propaganda anlayışı kadar yolları da Roma’nın gücünün sembolüydü. Bu yollar, imparatorluğun genişlemesini, ticareti ve iletişimi mümkün kılan en önemli altyapılardan biriydi.
Yeni çalışma, Roma yollarına dair tüm mevcut bilgileri bir araya getirerek tek bir açık veri tabanında topladı. Itiner-e projesi, 14 bin 769 yol segmenti içeriyor; her biri, konum doğruluğu ve kaynağıyla birlikte erişime açık biçimde sunuluyor. Brughmans, “Bu, Roma yollarının tümünü kapsayan ilk açık veri seti. 200 yıldır yapılan araştırmaları herkesin erişebileceği bir formatta birleştirdik” dedi.
Ekip, uydu fotoğrafları, arkeolojik kazı verileri ve 19. ile 20. yüzyıl haritalarını karşılaştırarak Roma yollarının izlerini tespit etti. Hatta baraj göllerinin altında kalan yollar, barajlar yapılmadan önce çekilmiş tarihi uydu görüntülerinden saptandı. Böylece harita, 40 ülkeyi kapsayan 299 bin 171 kilometrelik bir veri ağına dönüştü.
Araştırmacılar, Roma yollarının büyük kısmının 2 bin yıldır kullanıldığını ve modern otoyolların bir kısmının hâlâ bu eski güzergâhları izlediğini belirtiyor. Brughmans, “Bu dönem kara taşımacılığını kökten değiştirdi. Endüstri Devrimi’ne kadar benzeri görülmemiş bir altyapı inşa edildi” dedi.
Yeni harita, yolların çoğunun Po Vadisi ve Alp koridoru gibi kuzey İtalya’daki merkezlere çıktığını gösteriyor. Roma ise kara yolları açısından bir çıkmaz sokak konumundaydı. Şehir, ancak nehir ve deniz yolları hesaba katıldığında imparatorluğun gerçek merkezi haline geliyordu.
Araştırma ekibi, Itiner-e haritasını genişletmeye devam ederek şimdiye kadar oluşturulmuş en kapsamlı Roma yolu haritasını tamamlamayı hedefliyor. Brughmans, “300 bin kilometre sadece buzdağının görünen kısmı. Roma yollarının tümünün yerini ortaya çıkarmak için bu, bir başlangıç” dedi.
