Gülden Çoktan / İstanbul – Küçükçekmece’de önceki gün dört katlı bir binanın kendiliğinden çökmesi, gözleri tekrar İstanbul’un yapı stokuna çevirdi. Yıkımın yaşandığı Küçükçekmece zemin etkisi nedeniyle olası bir depremde en ağır hasarın beklendiği bölgelerden biri. Üstelik İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü’nün Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’yle birlikte hazırladığı “Küçükçekmece Olası Deprem Kayıp Tahmini” raporuna göre ilçedeki yapıların yüzde 70’i deprem yönetmeliklerinin öncesinde yapılmış. İlçedeki binaların yüzde 51’i yani 20 bin 621’i 1980-2000 yılları arasında inşa edilirken, 7 bin 535 bina (yüzde 19) 1980 öncesinde yapılmış. Rapora göre depremde bin 240 bina “çok ağır”, 2 bin 616 bina ise “ağır” hasar alacak, ilçede bin 500’den fazla insan hayatını kaybedecek. İlçede en çok ağır hasar beklenen yapılara sahip mahalleler ise Kanarya, Cumhuriyet, İnönü ve Cennet mahalleleri.
İstanbul genelinde ise 2000 ve öncesinde yapılmış bina sayısı 818 bin 339. Bu yapıların 555 bini 1980-2000 arasında, 264 bini ise 1980 öncesinde yapılmış. 2000 ve öncesi binaların en çok olduğu ilçelerin başını 39 bin 786 bina ile Fatih çekiyor. Bu binaların 31 bin 899’u 1980’den öncesine ait.
35 BİN ANALİZ
İBB’nin yapı stokunun tespiti ve kentsel dönüşümü hızlandırma amacıyla başlattığı ücretsiz hızlı tarama testlerinde bugüne kadar yüksek riskli ve çok yüksek riskli bin 556 bina tespit edildiği öğrenildi. Hızlı tarama testini yaptırmak için 160 bin talep alınırken, bugüne kadar 35 bin yapı analiz edildi. Bu konutların yüzde 50’si, “yüksek” ve “çok yüksek” riskli çıktı. Kendi yükünü dahi taşıyamayacak durumdaki bin 556 yapıdan 178’inin yıkımı gerçekleştirildi. Kalan binaların da sahipleri ve bulunduğu ilçenin belediyeleri bilgilendirildi.
İSTANBUL’DA KAÇ BİNA RİSK ALTINDA?
İstanbul’da yaklaşık 1.2 milyon yapı bulunduğunu kaydeden İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, bu yapıların 800 bininin 2000 yılı öncesine ait olduğunu belirtti. Olası bir depremde yaklaşık 200 bin civarında yapının kullanılamaz hale geleceğini öngördüklerini aktaran Akgün, “Bu binalarda 1.3 milyon hane bulunuyor” dedi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki de daha önce yaptığı açıklamada “600 bin kadar konut çok riskli görünüyor ve bir an önce dönüşmesi gerekiyor” demişti. İnşaatçılar Derneği Genel Başkanı Engin Keçeli de “300 bin yorgun bina var. Bu yapılarda yaşama ısrarı, büyük risk. Bunu insanların rızasına bırakmak doğru değil. Yasal düzenleme yapılmalı” ifadelerini kullanmıştı.
TÜRKİYE GENELİNDE ACİL DÖNÜŞÜM
Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası Sonuç Bildirgesi’ne göre Türkiye genelinde yaklaşık 31 milyon konut ve 5 milyon ticari alandan oluşan toplam 36 milyon bağımsız bölüm bulunuyor. Yaklaşık 6 milyon bağımsız bölüm, deprem riski altında. 2 milyon bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerekiyor.
TESPİT NASIL YAPILIYOR?
Binalarının depreme dayanıklı olup olmadığını merak eden vatandaşlar, İBB’nin ücretsiz olarak hızlı tarama yöntemine başvurmak için binatespiti.ibb.istanbul adresinden online talep açabilir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetki verdiği kurum ve kuruluşlar da bu testleri gerçekleştiriyor. Yetkili firma ve kuruluşlara yaptırılacak dayanıklılık testinde, betondan numuneler alınıyor ve testin maliyetini kat maliklerinin ödemesi gerekiyor. Binanın riskli olup olmadığını tespit için üçte iki çoğunluk ile karar alınmasına gerek yok. Maliklerden herhangi birinin müracaatı üzerine risk tespiti yapılabilir.
